زمین مشاع بخریم یا نه؟
قیمت زمین و املاک در بازار کنونی به گونه‌ای است که معامله آن‌ها به تنهایی چندان ساده نیست و به سرمایه‌گذاری بالایی نیاز دارد. این وضعیت باعث می‌شود افراد برای خرید یک قطعه زمین به دنبال شریک بگردند و از طریق سرمایه‌گذاری مشترک اقدام به خرید کنند. حالا که این زمین به صورت مشترک میان شما و شریک‌تان قرار دارد، سوالات زیادی به وجود می‌آید، از جمله: آیا بهتر است زمین مشاع بخریم یا خیر؟
برای ارزیابی اینکه آیا سرمایه‌گذاری در این زمین انتخاب مناسبی است یا نه، نخست باید مفهوم زمین مشاع را درک کنیم. همچنین، مهم است بدانیم که خرید و فروش این نوع زمین چه پیامدهایی به همراه دارد و ویژگی‌های خاص آن چیست. در ادامه، به تفصیل هر یک از این موارد را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
در این مقاله به بررسی جامع و دقیق تمامی جزئیات مربوط به این زمین خواهیم پرداخت و هر آنچه که لازم است بدانید را به طور کامل ارائه خواهیم کرد. بنابراین، اگر به عنوان یک خریدار در نظر دارید که آیا زمین مشاع خریداری کنید یا خیر، ادامه این مطلب را از دست ندهید.
در این مقاله تلاش کرده ایم به پرسش‌های رایج شما، از جمله مفهوم زمین مشاع، سهم هر فرد از این نوع زمین و حقوق مالکین مشاع در زمینه خرید آن پاسخ دهیم. بنابراین، با ما همراه باشید.
زمین مشاع یعنی چه؟
قبل از آنکه تصمیم بگیریم که آیا باید زمین مشاع خریداری کنیم یا خیر، لازم است که با مفهوم این نوع زمین آشنا شویم. تعریف زمین مشاع به این صورت است:
زمین مشاع به زمینی اطلاق می‌شود که چندین نفر به عنوان مالک آن شناخته می‌شوند، اما سهم هر یک از این افراد به صورت دقیق مشخص نیست. به عبارت دیگر، این زمین میان مالکان به طور جداگانه تقسیم نشده است. نکته‌ای که باید مد نظر قرار گیرد این است که تمامی مالکان این زمین دارای یک سند مشترک هستند و به این ترتیب، زمین و سند مربوطه به صورت مشترک متعلق به همه‌ی آن‌هاست.
همه‌ی چالش‌هایی که ممکن است برای شما نگرانی ایجاد کند و پرسش اینکه آیا باید زمین مشاعی خریداری کنیم یا نه، به عدم وضوح در تعیین سهم‌الشرکه مربوط می‌شود. البته همواره امکان تقسیم آن وجود دارد و حتی می‌توان در مورد آن در دادگاه نیز اقدام کرد که به این موضوع به عنوان دعوای افراز ملک اشاره می‌شود. در ادامه، اطلاعات بیشتری در این زمینه ارائه خواهیم داد.
زمین مشاع؛ شراکت به نحو اشاعه!
در واقع، موضوعی که پیرامون زمین مشاع مطرح می‌شود، مربوط به شراکت به صورت اشاعه‌ای است. اما مفهوم اشاعه در زمین مشاع به چه معناست؟
زمانی که زمین شما به صورت مشاع است، هر یک از شرکا در تمامی بخش‌های آن حق مالکیت دارند و نمی‌توان به وضوح تعیین کرد که کدام بخش متعلق به چه کسی است؛ این وضعیت نشانه‌ای از شراکت به شکل اشاعه می‌باشد.
شرایط فروش زمین مشاع چیست؟
یکی از مسائلی که ممکن است شما را در خرید زمین مشاع مردد کند، چالش‌های مربوط به فروش آن است. واضح است که زمینی که به صورت مشترک متعلق به چند نفر است و سهم هر یک به روشنی مشخص نیست، می‌تواند مشکلاتی را هنگام فروش ایجاد کند.
- هیچ یک از شرکا مجاز نیستند بدون کسب اجازه از دیگران اقدام به فروش اموال کنند.
- هیچ یک از شرکا قادر نیستند به صورت مستقل اقدام به اجاره‌دادن دارایی نمایند.
- هر نوع فعالیتی از جمله به‌روزرسانی، بازسازی، سکونت و غیره، نیازمند کسب مجوز از سایر شرکا می‌باشد و…
واقعیت این است که اگرچه این ملک متعلق به شماست، اما بهره‌برداری از آن به تنهایی امکان‌پذیر نیست و نیاز به رضایت سایر مالکان دارد. به همین دلیل، مالکان و مشاوران حقوقی همواره توصیه می‌کنند که پس از خرید ملک مشاع، بهتر است هر چه سریع‌تر فرآیند افراز آن آغاز شود.
با انجام فرآیند تفکیک ملک مشاع، می‌توانید ملک را از وضعیت مشترک خارج کرده و به طور کامل مالک سهم خود شوید. در صورتی که در افراز ملک مشاع با چالش‌هایی مواجه هستید، ضروری است که به یک وکیل متخصص در امور ملکی مراجعه نمایید.
حق شفعه برای زمین مشاع یعنی چه؟
شاید فکر کنید که پس از تقسیم ملک مشاع، قادر خواهید بود آن را به هر کسی که مایلید بفروشید. اما آگاهی از یک نکته می‌تواند در تصمیم‌گیری شما درباره خرید زمین مشاع مؤثر باشد. در قوانین مدنی کشور ما اصطلاحی وجود دارد که به آن «حق شفعه» می‌گویند. این حق در ماده ۸۰۸ قانون مدنی به شکل زیر توضیح داده شده است:
زمانی که یک ملک غیرمنقول که قابل تقسیم است بین دو نفر مشترک باشد و یکی از شرکا سهم خود را به نیت فروش به شخص دیگری واگذار کند، شریک دیگر این حق را دارد که مبلغی را که خریدار پرداخت کرده، به او بدهد و سهم فروخته شده را تصاحب کند.
در واقع، شخصی که قصد دارد اموالش را بفروشد، باید ابتدا به شریکش مراجعه کند. در غیر این صورت، شریک دیگر می‌تواند با استناد به حق شفعه، از ادامه معامله با شخص ثالث جلوگیری کرده و خود ملک را خریداری نماید.
بنابراین، اگر به خرید ملکی مشاع که دو مالک دارد فکر می‌کنید، باید آگاه باشید که برای شرکا ممکن است حقی به نام شفعه ایجاد شود. به این معنا که یکی از مالکان این اختیار را خواهد داشت که با پرداخت مبلغ معامله، زمین را برای خود خریداری کند و شما نمی‌توانید در این مورد اعتراض کنید.
عیب خرید ملک مشاع چیست؟
شاید برایتان سوال پیش آمده باشد که آیا باید ملکی مشترک خریداری کنیم یا خیر؟ با بررسی معایب این نوع املاک، می‌توانید به راحتی تصمیم بگیرید که آیا سرمایه‌گذاری روی آن‌ها ریسک ارزشمندی است یا نه.
- در صورتی که ملکی به صورت مشاع خریداری کنید، ممکن است حق شفعه موجب مختل شدن معامله شما شود.
- هر گونه تغییر یا استفاده از ملک مشترک نیازمند کسب موافقت شریک است.
- در روند تقسیم اموال مشاع، ممکن است به یکی از مالکان آسیب‌هایی وارد شود که نتیجه نابرابری‌های موجود در وضعیت زمین باشد.
- در برخی مواقع، امکان تقسیم و تفکیک ملک مشاع وجود ندارد و این وضعیت، به ندرت در زمین‌هایی دیده می‌شود.
پس از اینکه معایب ملک مشاع را شناسایی کردیم، اکنون زمان آن رسیده که راهکارهایی ارائه دهیم که خرید این نوع ملک را برای شما تسهیل کند.
مهم ترین نکات خرید زمین مشاع
در زمان انتخاب برای خرید زمین مشاع و بررسی این سوال که آیا باید به سراغ زمین مشاع برویم یا خیر، لازم است به چندین نکته اساسی توجه نمایید. این نکات به شما کمک خواهند کرد تا تشخیص دهید که آیا این نوع خرید برای شما مناسب است یا نه. در ادامه، به بررسی مهم‌ترین جوانب خرید زمین مشاع خواهیم پرداخت:
- تعدد مالکان و پیچیدگی مالکیت:زمین‌های مشاع معمولاً دارای چندین صاحب هستند. این وضعیت می‌تواند منجر به بروز چالش‌هایی در تصرف و بهره‌برداری از ملک گردد، زیرا هیچ‌یک از مالکان نمی‌توانند بدون توافق دیگران به سهم دیگران دسترسی پیدا کنند. اگر به دنبال یک نوع مالکیت آسان و بی‌دغدغه هستید، زمین‌های مشاع احتمالاً گزینه مناسبی نخواهند بود.
- قیمت پایین تر: یکی از امتیازات خرید زمین مشاع، هزینه غالباً کمتر آن در مقایسه با املاک مفروز است. در صورتی که بودجه شما محدود است و قادر به مدیریت چالش‌های مرتبط با مالکیت مشاع هستید، این انتخاب می‌تواند گزینه‌ای مناسب برای شما باشد.
- لزوم مشخص شدن سهم هر مالک: در اسناد مربوط به اراضی مشاع، معمولاً فقط اطلاعات کلی درباره مالکیت درج می‌شود و سهم هر یک از مالکان به وضوح تعیین نمی‌گردد. این وضعیت ممکن است باعث بروز مشکلات قانونی گردد. لذا اگر قصد خرید زمین مشاع را دارید، توصیه می‌شود پیش از انجام معامله، سهم هر مالک به‌طور دقیق مشخص شود و برای اخذ سند جداگانه اقدام کنید. به عبارت دیگر، باید ملک مشاع را تقسیم‌پذیر کنید.
- پیشنهاد دریافت سند رسمی: به منظور پیشگیری از بروز چالش‌های محتمل، توصیه می‌شود که یک مدرک رسمی برای ملک مشترک تهیه گردد. اسناد رسمی به دلیل ثبت در دفاتر ثبت اسناد، از اعتبار بالاتری بهره‌مند هستند و در مواقع بروز اختلافات قانونی، به عنوان مدرک مستند و قابل استناد محسوب می‌شوند.
در نهایت، در مورد خرید زمین مشاع باید گفت که این نوع خرید می‌تواند گزینه‌ای مطلوب باشد، به شرط آنکه با چالش‌های قانونی و مدیریتی آن آشنا باشید و بتوانید از عهده این پیچیدگی‌ها برآیید. اگر به دنبال یک معامله راحت و بی‌دردسر هستید، احتمالاً بهتر است به سراغ خرید ملکی غیر مشاع بروید.
مطالب مرتبط:
چگونه از ملک مشاع استفاده کنیم؟
به یاد داشته باشید که نکات ذکر شده در بالا هیچ تأثیری بر روند استیفا شما نخواهد داشت، اما محدودیت‌هایی تعیین می‌شود. بدون شک، تنها راه حل برای رهایی از چالش‌های مرتبط با این زمین، تقسیم آن میان مالکان است. این فرآیند می‌تواند از طریق سه روش مختلف انجام شود:
- افراز املاک :زمانی که تمامی ملک یا زمین دارای ویژگی‌های مشابهی باشد، تقسیم آن به نسبت سهم هر شخص انجام می‌شود.
- تقسیم به تعدیل :این شیوه تفکیک ملک مشاع زمانی به کار می‌رود که تمامی بخش‌های یک زمین از نظر ارزش یکسان نیستند. در این شرایط، به منظور تحقق عدالت، زمین‌های با ارزش‌تر که مساحت کمتری دارند، و یا زمین‌های با ارزش کمتر که دارای مساحت بیشتری هستند، مورد تقسیم قرار می‌گیرند.
- تقسیم به رد :در این شرایط، به جای تخصیص مساحت بیشتر یا کمتر به هر فرد، منابع مالی از خارج به سهم آن‌ها افزوده می‌شود.
با استفاده از این سه شیوه، قادر خواهید بود ملک یا زمین مشترک را به دارایی خصوصی تبدیل کنید و هر نوع تصرفی در آن انجام دهید.
نتیجه گیری آیا زمین مشاع بخریم یا نه؟
اگر منابع مالی کافی برای خرید کامل یک زمین را در اختیار دارید، بهتر است به سراغ زمین مشاع نروید. اما در صورتی که تصمیم به خرید این نوع زمین گرفتید، توصیه می‌شود هر چه سریع‌تر اقدام به تقسیم یا افراز ملک خود میان شرکای دیگر نمایید. یک وکیل مجرب در زمینه املاک و مستغلات می‌تواند در این فرآیند به شما کمک کند.
امیدواریم این مقاله برای شما سودمند واقع شده باشد و اطلاعات کاملی درباره زمین مشاع و فرآیند خرید آن کسب کرده باشید.
